Er komt veel op het pad van ‘de nieuwe ambtenaar’. Voor ruim 500.000 ambtenaren bij het Rijk, gemeenten en de provincies geldt dat zij over slechts een half jaar rekening mogen houden met de transitievergoeding, onderhandelingsvrijheid over de arbeidsvoorwaarden, nieuwe ontslaggronden en een CAO. Om maar een aantal aspecten te noemen.
Want het privaatrechtelijke regime van het Burgerlijk Wetboek (titel 7.10 BW) wordt van toepassing verklaard op de ambtenaar: een verschuiving van het bestuurlijke naar het privaatrecht!
Van rechtswege
Op grond van artikel 1 Wet normalisering rechtspositie ambtenaren (‘Wnra’) is een ‘ambtenaar’ een persoon die bij een overheidswerkgever werkzaam is krachtens een arbeidsovereenkomst. Een relevante vraag daarbij is: krijgen alle 500.000 ambtenaren op 1 januari 2020 een arbeidsovereenkomst aangeboden? Op dit moment zijn deze ambtenaren immers in dienst bij de overheid op grond van een aanstelling. Het antwoord is bijzonder: op grond van de nieuwe wet geldt dat iedere aanstelling van rechtswege (dus: automatisch) een arbeidsovereenkomst wordt. De ‘oude’ ambtenaar wordt dus automatisch de ‘nieuwe’ ambtenaar. Verder geldt dat ook voor zijn rechten- en verplichtingen: alle voor 1 januari 2020 aan de betreffende ambtenaar toegekende rechten- en verplichtingen blijven intact. Denk aan de duur van het dienstverband, het salaris, het rooster, verlof, studiefaciliteiten en de werktijden
Ambtenaren die ‘publiekrechtelijk’ blijven of worden
Er is evenwel nog een categorie ambtenaren die ‘ambtenaar oude stempel’ zullen blijven en geen civiele arbeidsovereenkomst van rechtswege krijgen. Dit geldt onder andere voor politieambtenaren, rechters en militairen. Hun ambtelijke status is immers verbonden aan het bijzondere karakter van het werken bij de overheid als dienaar van het algemeen belang. Dat karakter (het in openbare dienst werkzaam zijn) maakt dat hun rechtspositie uitstijgt boven de zaken die tot het echte arbeidsvoorwaardenoverleg behoren.
Daarnaast is het volgens de wetgever de bedoeling van de nieuwe definitie van de ‘ambtenaar’ dat het begrip ambtenaar in overeenstemming wordt gebracht met ‘het spraakgebruik’. Dat maakt dat werknemers werkzaam bij het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV) en de Autoriteit Financiële Markten (AFM) door de Wnra ambtenaar worden. Werknemers bij het UWV en de AFM voeren immers een deel van de ‘echte overheidstaak’ uit zijn daarmee ondergeschikt aan het algemeen belang.
Van rechtswege
De Wnra vormt het sluitstuk waarmee de normalisering juridisch wordt afgerond. Kernwoord daarbij is ‘wederkerigheid’. Vragen over de nieuwe ambtenaar? Mail ons op legal@fortunadeo.nl.
