Het aantal coöperaties in de zorg is recent verdriedubbeld. Wat maakt deze rechtsvorm voor veel zorginstellingen interessant?
Aantrekkelijke rechtsvorm
Een coöperatie is een bijzondere vorm van vereniging die gericht is op de samenwerking van haar leden. Een coöperatie biedt de mogelijkheid om de zorginhoudelijke samenwerking te regelen, de zorg uit te voeren en de organisatorische en bedrijfseconomische samenwerking goed te regelen. Het voordeel van de coöperatie is dat de individuele ondernemer kan profiteren van de voordelen van het collectief. De lasten worden op die wijze gezamenlijk gedragen en de lusten eerlijk verdeeld. Een ander voordeel is dat door de krachten te bundelen de coöperatie kleine zorgaanbieders een groter volume en bereik van werk biedt. Door de coöperatie kunnen de zakelijke belangen van haar leden beter worden behartigd, kunnen algemeen gedeelde kosten worden bespaard en is er meer financiële stabiliteit. Daarnaast kunnen de aangesloten zorgaanbieders middels het schaalvoordeel van de coöperatie betere afspraken maken bij zorginkoop door zorgverzekeraars en gemeenten over de begroting van zorgdiensten door de leden.
Sinds een aantal jaren is de coöperatie dan ook een aantrekkelijke rechtsvorm voor zorginstellingen. Op dit moment zijn er ongeveer 350 zorgcoöperaties en ook nu zijn er veel coöperaties in oprichting. Een recent opgericht coöperatie is Coöperatie Geboortezorg Midden Kennemerland. Deze coöperatie is een samenwerking van kraamzorgorganisaties in de regio Midden-Kennemerland: vijf eerstelijns verloskundigenpraktijken, twee kraamzorg organisaties en de gynaecologen en verpleegkundigen van een ziekenhuis. De coöperatie neemt de opdrachten van klanten aan en betaalt de leden voor hun aandeel in de werkzaamheden. De diensten en het advies op het gebied van geboortezorg en welzijn worden gezamenlijk gedeclareerd bij de zorgverzekeraars Zilveren Kruis, VGZ, CZ en Menzis. De partijen behouden via de algemene ledenvergadering zeggenschap en de zorg voor moeder en kind staat centraal. Hierdoor is de tevredenheid bij alle betrokken partijen groot.
Het oprichten van een coöperatie
De leden kunnen verschillende zaken in de coöperatie inbrengen: medische apparatuur, gespecialiseerde vakkennis, een gebouw, personeel, alsook de klantenkring. Voor zorgaanbieders in de acute wijkverpleging voor ouderen bijvoorbeeld, waar jaarlijks in totaal 3,5 miljard euro wordt besteed, is het financieel ingewikkeld om ook na kantooruren thuiswonende cliënten (vaak kwetsbare ouderen) bij te staan. Om die reden zijn er steeds meer coöperaties zoals de coöperatie ‘Thuis & Veilig’ die werken naar een staat waarin zij, in samenwerking met huisartsenposten, 24/7 wijkverpleging aan kunnen bieden. Dit doen zij door medewerkers in de coöperatie te brengen en één telefoonnummer te gebruiken voor de hulplijn.
Indien sprake is van ‘overgang van onderneming’, dan kunnen de werknemers van die onderneming arbeidsrechtelijk van rechtswege mee overgaan naar de coöperatie. De coöperatie neemt dan de plaats in die de voormalige werkgever innam, met alle rechten en verplichtingen van dien. Door de overgang van onderneming gaat dus het geheel van rechten en verplichtingen uit hoofde van de arbeidsovereenkomst automatisch over op de verkrijgende coöperatie. Kan een werknemer na de overgang ontslagen worden door de coöperatie? Wat zijn verder de gevolgen voor werknemers ingeval van overgang van onderneming? Weten waar u aan moet denken is al het halve werk.
Inbreng in de coöperatie
De coöperatie wordt opgericht bij notariële akte en moet zich blijkens de statuten ten doel stellen in bepaalde stoffelijke behoeften van haar leden te voorzien. Er zijn drie vormen van coöperatie mogelijk: uitgesloten aansprakelijkheid (UA), beperkte aansprakelijkheid (BA) of wettelijke aansprakelijkheid (WA). Bij een coöperatie UA zijn de leden niet aansprakelijk voor het tekort, bij een coöperatie BA zijn de leden verplicht bij te dragen in het tekort tot een in de statuten vermeld niveau, en bij de coöperatie WA zijn de leden voor gelijke delen aansprakelijk voor het tekort (tenzij de statuten een andere verdeelsleutel bevatten). De coöperatie moet in haar statuten vastleggen hoe de aansprakelijkheid verdeeld is bij haar bestaan en bij de ontbinding van de coöperatie. Door deel te nemen aan de oprichtingshandeling ontstaat tussen de oprichters en de coöperatie in beginsel een lidmaatschapsverhouding. De hoogste zeggenschap binnen de coöperatie ligt bij leden.
De statuten kunnen bepalen dat nieuwe leden kunnen toetreden tot de coöperatie. Op die wijze kan het bereik van het samenwerkingsverband vergroot worden en kunnen nieuwe leden bijdragen aan het succes van de andere leden. De in deze zomer opgerichte Coöperatie van Innoverende Huisartsen in E-Health (C.I.H.E.) is daar een goed voorbeeld van. E-health is het gebruik van technologie ter ondersteuning of verbetering van de gezondheid en deze nieuwe coöperatie wil een stimulans zijn om bestaande e-health initiatieven sneller te effectueren en om de zorgconsument te laten zien dat digitale zorgtechnologie in de praktijk toegankelijk is (zoals e-consults). De komende jaren zal e-health meer van belang worden in de gezondheidszorg en te verwachten is dus dat meer leden bij de coöperatie C.I.H.E. zullen aansluiten.
